Od wieków moment przesilenia letniego, czyli najkrótsza noc w roku, przyciągał ludzi do siebie. To nie tylko osoby wierzące w słowiańskie bóstwa, ale także pasjonaci magicznych momentów oraz ludzie, którzy wtedy tradycyjnie zaczynali się bawić – w końcu nadchodziło upojne, przyjemne lato. Jak dokładnie wygląda historia kupalnocki i z czym jest związana?
Czym właściwie jest Noc Kupały?
Noc kupalna, kupalnocka i wiele innych to święto związane ze słowiańskimi obrzędami. Obchodzone jest w czasie najkrótszej nocy w roku i przypada w okolicach 21 i 22 czerwca. Jest bardzo popularna zwłaszcza wśród ludów Północy, bo nie tylko w Polsce, ale także w krajach anglosaskich czy germańskich. Co ciekawe w Polsce mamy kilka nazw na ten dzień, bo ta ogólnie obowiązująca pochodzi z Mazowsza i Podlasia. Na Warmii i Mazurach mówi się na nią palinocka, a na Śląsku czy Podkarpaciu to tzw. sobótka. Kościół katolicki nie był w stanie wyrugować tego święta ognia, wody, słońca, urodzaju, płodności i miłości, więc postanowił zasymilować je z tzw. nocą świętojańską.
Skąd się wzięła pierwsza Noc Kupały?
Tłumaczenie przez świat chrześcijański, jakoby słowo „kupała” miało coś wspólnego z rosyjską „kąpielą” jest wymyślone. Nie mogąc wyrugować święta, Kościół postanowił wprowadzić do niego swojego patrona – Jana Chrzciciela. Pasowało to do kąpieli, czyli chrzczenia wodą. Jednak „kupała” najprawdopodobniej pochodzi od indoeuropejskiego „kump”, co oznacza grupę, gromadę, zborowość. Stąd też takie wyrazy jak: skupić się czy skupisko. Idei, skąd u Słowian zamiłowanie do świętowania nocy kupalnej jest wiele. Być może wiedzielibyśmy więcej, gdyby nie fakt, że Kościół bardzo mocno starał się usunąć pogańskie wierzenia z kultury Polaków.
Zwyczaje i obrzędy podczas Nocy Kupały
Dlaczego świętujący najkrótszą noc w roku wykonywali różne obrzędy? Miały im one zapewnić zdrowie i urodzaj oraz pomyślność w miłości. Rozpalano więc ogniska, palono w nich zioła, czasami także przez nie skakano, ale to już zależało od regionu. Odbywały się jednak wówczas różne wróżby oraz wszechobecne były tańce. Ważnym elementem kupalnocki były wianki. Dziewczęta miały je puszczać w nurcie rzeki z zapalonymi świecami. Jeśli wianek został wyłowiony przez kawalera, można było szykować się na szybkie zamążpójście. Jeśli jednak wianek daleko płynął, oznaczało to staropanieństwo. W niektórych regionach wierzono, że dopiero kąpiel po zmroku w Noc Kupały pozwala na pluskanie się w strumieniach, rzekach czy jeziorach. Tak bawili się Słowianie i tak czasami bawimy się dziś i my.